Trong cuộc sống,
những sự việc có thể châm ngòi cho cơn giận dữ là vô tận. Ta phải liên
tục đối mặt với những sự việc đó và cuộc sống nhiều khi trở nên căng
thẳng không đáng có. Nhưng khi ta hiểu được động lực tận cùng bên trong
gây ra những cảm xúc đó thì dường như cuộc sống trở nên thanh thản và
yên bình biết bao.





Phần nổi của tảng băng

Cơn giận dữ xảy đến khiến người ta luôn cho mình là đúng đắn và đối
phương hoàn toàn sai. Khi đó, người ta sẽ khó mà đủ bình tâm để lắng
nghe, tôn trọng hay quan tâm đến người khác mà chỉ chú tâm đến điều
mình muốn. Các nhà tâm lý phân tích rằng: "Cơn giận dữ khiến người đó
vừa đóng vai trò của quan tòa, vừa là bồi thẩm đoàn, vừa là công tố
viên và chắc chắn trong cơn giận đó sẽ không chấp thuận bất kỳ sự kháng
cáo nào".

Phần lớn những người hay cáu giận nghĩ rằng mình "quen" với cảm xúc này
và cho đó là điều bình thường. Họ không hề nghĩ đến việc mỗi cơn bão
giận dữ đi qua để lại một sự tàn phá khủng khiếp. Có những người lại
cho rằng đó cũng là một dư vị cảm xúc khiến cho cuộc sống thêm phần
thăng hoa. Nhưng thực tế, phần lớn những cơn giận dữ bùng phát thường
là kinh nghiệm đau đớn chứ không phải là sự khai phá cảm xúc. Mỗi cơn
giận dữ bùng phát biến thành một hàng rào chắc chắn ngăn trở sự thăm
dò, khai phá cảm xúc.

Những cơn giận dữ còn phá tan sức mạnh nội tại khiến người ta không còn
sức để đối mặt với vô vàn những sự việc bất trắc có thể xảy đến bất kỳ
lúc nào. Những cơn giận dữ còn ngăn cản tình yêu và nhiều khi làm cho
bản thân bị cô lập, khó mà hợp tác và thông hiểu với xung quanh. Đó là
bức tường vững chắc ngăn cách ta với bạn bè, anh em. Điều nguy hại là
khi bức tường này được thiết lập bằng những cơn cáu giận thì hầu như
không có cách nào phá nổi, không thể xuyên qua hay luồn xuống dưới như
trong phim hành động được.

Những cơn giận dữ ở con người
được các nhà tâm lý ví như sự gầm rú, tiếng rống lên của loài thú khi
bị những con thú dữ lớn hơn đe dọa. Chúng không thể tự vệ nên đành phải
xù lông, gầm lên. Nhiều khi cơn giận dữ ở ta có căn nguyên từ sự sợ
hãi. Nhưng không phải ai cũng liên hệ và giải được mối liên quan giữa
sự giận dữ và nỗi sợ hãi trong tâm hồn. Bề ngoài, cơn giận dữ thường
khiến người ta lầm tưởng rằng đó là sự dũng cảm. Có vẻ như người đang
giận dữ không biết sợ gì cả, nhất là khi giận dữ đỉnh điểm dẫn đến bạo
lực. Nhưng thực chất, đa phần là họ đang có một nỗi sợ hãi trong lòng.
Không phải lòng dũng cảm kích thích họ tấn công mà chính là nỗi sợ
không kiểm soát được. Tương tự như con thú bị dồn vào chân tường sẽ
phải gầm rú lên và lao tới tấn công.

Nhưng ở một góc độ khác, bên dưới cơn
giận dữ còn là nỗi đau đớn và bên dưới nỗi đau đớn chính là sự sợ hãi.
Ta không thể nào trải qua sự sợ hãi mà không trải nghiệm nỗi đau đớn
trước đó. Nỗi đau đớn đó có thể là do sự mất mát của người thân, tình
yêu bị chia lìa hay có thể là do mất việc... Những ai đã từng trải qua
cảm giác đó thì mới hiểu nỗi đau đớn đó thật khủng khiếp. Nhiều khi thà
nổi giận còn hơn là bị chạm vào nỗi đau đó. Phần lớn chúng ta đều làm
như vậy, nhưng khi giận dữ thì nỗi đau đớn trong lòng đó không hề biến
mất mà nó chỉ tạm thời bị chôn vùi, khỏa lấp đi mà thôi.

Đối mặt với cơn giận dữ

Theo phân tích của các chuyên gia tâm
lý, khi nỗi đau đớn bị cự tuyệt thì lớp lá phủ là những cơn giận dữ sẽ
xảy ra thường xuyên hơn. Những người liên tục có cơn giận dữ sẽ phải
triền miên chịu đựng nỗi đau đớn. Kinh nghiệm giận dữ vốn đã đau đớn
nhưng nỗi đau nằm bên dưới đó còn lớn và khủng khiếp hơn nhiều. Nỗi đau
ngầm này càng tạo động lực khiến những cơn giận dữ bùng phát ra một
cách thường xuyên hơn, khó kiểm soát hơn. Những hậu quả mà các cơn bão
này gây ra cũng khủng khiếp theo cấp độ tăng dần.

Cơn giận dữ nhiều khi thể hiện sự tuyệt
vọng đơn thuần vì không có khả năng thu xếp cuộc sống của mình hoặc của
người khác theo ý mình. Cơn giận dữ sẽ mãi mãi là bóng ma bám theo cả
cuộc đời ta nếu ta không có dũng khí đối diện thẳng với chính những nỗi
đau, nỗi sợ hãi nằm sâu trong tâm hồn. Theo lời khuyên của chuyên gia
tâm lý rằng một trong những giải pháp để có thể đối diện và kiểm soát
những cơn giận dữ là hãy thường xuyên nghĩ lại lần giận dữ gần nhất.
Hãy nhớ lại xem ta đã giận ai? Vì nguyên nhân gì? Cảm xúc lúc đó của ta
thế nào? và ta đã thể hiện nó ra sao? Khi đối diện với sự việc đó, hãy
để cảm xúc đau đớn trải nghiệm trong tâm hồn. Khi nỗi đau không còn bị
cự tuyệt, được "chạm" vào và trải nghiệm trong tâm hồn thì dần dần sẽ
không còn căn nguyên cho những cơn giận dữ bất chợt nữa.

Ta hãy đối mặt với một trong những căn
nguyên gây nên sự giận dữ là sự bực tức, tuyệt vọng vì không thể thu
xếp cuộc sống của mình hoặc của người khác theo ý mình. Tấn công trong
lúc giận dữ là một hành động chứng tỏ sự bất lực. Như hình ảnh con thú
nhỏ bị con thú lớn hơn dồn vào chân tường. Những hành động bột phát đó
chẳng bao giờ mang lại hiệu quả như ta mong muốn, đó là thu xếp cuộc
sống của ta hoặc của người khác theo ý ta. Mọi thứ xung quanh vẫn khác
với mong muốn của ta trong khi nỗi đau trong tâm hồn lại chẳng thể biến
mất sau những cơn giận. Khi để cho tâm hồn trải nghiệm nỗi đau thông
qua sự hồi tưởng trực diện lại căn nguyên những cơn giận dữ. Có nghĩa
là ta đã bắt đầu quá trình chữa lành những vết thương lòng. Khi đó
những nỗi đau có thể bắt nguồn từ bất kỳ đâu trong cuộc sống sẽ được
kiểm soát phần nào và không còn là căn nguyên gây nên những cơn cáu
giận nữa.

Theo phân tích của các nhà tâm lý,
nguyên nhân sâu xa của cơn cáu giận còn là sự thiếu vắng giá trị bản
thân. Đó là cảm giác bất lực, cảm thấy bản thân mình không được quan
tâm, chăm sóc như đáng ra mình phải được hưởng. Khi cảm thấy bất lực
cũng có nghĩa ta cảm nhận được những nỗi sợ hãi từ vô vàn chông gai của
cuộc sống và nhiều khi ta sẽ cố uốn cuộc sống theo cách ta muốn để
chống lại nỗi sợ hãi. Việc đó thường thất bại và nỗi đau trở nên lớn
hơn khi không thể tạo cuộc sống như ý muốn của mình nên thường che
giấu nó bằng những cơn giận dữ bùng phát. Khi cơn giận giữ đến đỉnh
điểm thì ta lại tấn công cả người thân và bạn bè. Nó khiến ta bị giam
cầm trong chính bức tường ta tự dựng lên nhưng rồi lại đổ lỗi cho người
khác gây nên việc đó.

Chỉ đến khi ta thấu hiểu giá trị bản
thân, trải lòng với nỗi đau thì cơn giận dữ sẽ không còn bùng phát và
thôi không đổ tội cho người khác nữa. Sự thấu hiểu giá trị bản thân,
trải lòng với nỗi sợ hãi cũng khiến người ta thôi chịu đựng nỗi đau,
khiến ta mở lòng đến với những tình cảm thương mến xung quanh. Cuộc
sống khi đó sẽ trở nên thanh thản và nhẹ nhàng.